Botaantasting en gewrichtsmisvorming

De degeneratie van het kraakbeen en de afbraak van de chondrocyten hebben een weerslag op het bot. Er kunnen zich verschillende verschijnselen voordoen die in verband staan met het kwetsbaar worden van de gewrichten. We stellen zo vast dat bij mensen met artrose er zich botuitsteeksels kunnen vormen met als gevolg een misvorming van de gewrichten. Ook kan het kraakbeen op bepaalde plaatsen verdwijnen waardoor het bot bloot komt te liggen in het gewricht.

Ontsteking en zwelling

Artrose kan ook ontsteking veroorzaken door diverse oorzaken:

 
• lokale zwelling in het begin van de evolutie;

 
• de vorming van kristallen die net zoals bij jicht het gewrichtsmembraan doen ontsteken (dat is het weefsel dat de binnenkant van de gewrichten bekleedt);

 
• stukjes kraakbeen die afvallen in de holte van het gewricht.

Deze ontsteking geeft een verdikking van het gewrichtvlies en een te sterke afscheiding van vocht. Het gewricht gaat zwellen en wordt warmer en roder. Dergelijke zwellingen kunnen in opstoten voorkomen en lijken gepaard te gaan met een verergering van de artrose.

Een herkenbare pijn

Artrose zal eveneens gepaard gaan met op en af gaande pijn in de aangetaste gewrichten. De pijn door artrose verergert meestal door bewegen en verbetert door rust. Ze neemt geleidelijk aan toe in de loop van de dag en is het ergste tegen de avond. Daardoor kan ook het inslapen worden bemoeilijkt.

Bewegen!

Regelmatige fysieke activiteit is essentieel om spierverslapping te voorkomen en een slechte houding tegen te gaan. In onderzoekstudies werd aangetoond dat drie keer per week een uur stappen gunstig is voor artrose van de knie. Ideaal is een sport of activiteit te kiezen die u natuurlijk graag doet, maar die ook het meest gunstig is voor de gewrichten, zoals zwemmen, op een vlak oppervlak wandelen (vooral Nordic walking) of fietsen. Sporten die veel schokken geven op bepaalde gewrichten dienen te worden vermeden. En men mag ook niet overdrijven: wel sport, maar geen intensieve sport!

Zijn gewrichten verzorgen

In het dagelijkse leven dienen te bruuske bewegingen, te zware lasten of langdurig rechtstaan te worden vermeden. Let ook op met bepaalde ontspanningsactiviteiten zoals tuinieren waarbij men zich moet bukken en gehurkt op de knieën zitten!

Klinisch onderzoek

Vaak kan aan de hand van het klinisch onderzoek van de patiënt een eerste diagnose van artrose worden gesteld. De arts onderzoekt de pijnlijke gewrichten en probeert ze te bewegen. Als die gewrichten stijf zijn of kraken of misvormingen vertonen bijvoorbeeld, dan zijn dat tekens van artrose.

Artrose op X-stralen

Door de klassieke radiografie kan vaak de diagnose van artrose worden bevestigd. Daarop worden de vier voornaamste tekens van artrose duidelijk:

 
• een vernauwing van het gewricht als gevolg van afbraak van het kraakbeen,

 
• gaten in het bot (geoden), rondom het gewricht,

 
• uitgroeiingen van het bot of osteofyten,

 
• een verdichting van het bot onder het kraakbeen.

Maar ook al wijzen deze tekens op het bestaan van artrose, toch kan het zijn dat er helemaal geen symptomen zijn. Met andere woorden: veel mensen hebben al radiologische tekens van artrose zonder dat ze pijn hebben! Daarom is het voor de dokter belangrijk eraan te denken dat hij een patiënt behandelt en geen radiografie.

Vaak nutteloze onderzoeken

Bij artrose heeft een bloedafname niet echt zin. Ook al gaat artrose soms gepaard met ontsteking, dan is die gelokaliseerd en het gevolg van aantasting van het kraakbeen. Als er tekens van ontsteking zijn in de bloedresultaten, dan dient men te denken aan een andere diagnose zoals poliartritis bijvoorbeeld. Daarbij bestaat er inderdaad een veralgemeende (systemische) ontsteking.

Ultiem redmiddel: chirurgie

Als de pijn ondragelijk wordt, de stijfheid van het gewricht zo erg is dat het bijna niet meer kan bewegen en de letsels op de radiografie zeer uitgesproken, zijn, dan kan de arts beslissen tot chirurgie. Die keuze hangt ook af van de leeftijd van de patiënt, zijn beroep, andere bestaande ziekten...

Preventieve chirurgie

Preventieve chirurgie kan worden uitgevoerd om misvormingen te verminderen die artrose kunnen veroorzaken: aangeboren ontwrichtingen of misvormingen van de heup, mechanische afwijkingen van de knie (genu varum, valgum) of gevolgen van een trauma.
Tussen preventieve en curatieve chirurgie kan met artroscopie, waarbij een sonde in het gewricht wordt ingebracht, de schade aan het gewricht worden nagegaan en eventueel bot- en kraakbeenstukjes die ontsteking kunnen uitlokken worden verwijderd.

Conserverende chirurgie

Bij artrose van de heup en de knie kan de chirurg eveneens een osteotomie uitvoeren. Bij deze operatie wordt een stuk bot weggesneden om de as van het gewricht te veranderen. Nadat de botten zijn doorgesneden, worden ze terug recht gezet en vastgezet met vijzen, nietjes of een plaat. Hoofdbedoeling van deze ingreep is de aandoening te stabiliseren maar ook de pijn te verminderen.

Het plaatsen van een prothese

Als laatste redmiddel wanneer de gewrichten te erg beschadigd zijn, kan de chirurg een volledige prothese plaatsen van de heup of knie. Het nadeel van een prothese is de korte levensduur ervan: ongeveer 15 jaar. Daarom wordt ze enkel bij oudere mensen geplaatst terwijl bij jongere patiënten de voorkeur wordt gegeven aan andere methoden van behandeling.

test

Drie sessies per week

"Sinds de diagnose van mijn artrose ga ik drie keer per week naar een kinesist. Hij heeft mij goed de voordelen van regelmatige kine uitgelegd. In de eerste plaats kan ik door de revalidatie beter blijven bewegen. Dat helpt me om mijn dagelijkse taken uit te voeren. Anders zou ik alsmaar stijver worden. Bovendien versterken de oefeningen mijn spieren. Daardoor worden mijn gewrichten ontlast en wordt de artrose afgeremd."

De goede houding

"Naast mijn wekelijkse sessies heeft mijn kinesist mij heel wat adviezen gegeven om mijn houding te verbeteren. Zo had ik bijvoorbeeld de gewoonte om te liggen met een kussen onder mijn knieën. Dat verlichtte mijn pijn. Maar dat blijkt een slecht idee. In die houding hebben mijn spieren de neiging zich samen te trekken. Mijn gewricht wordt dan gefixeerd in een gebogen houding. Daarnaast let ik nu heel goed op mijn houding als ik mijn dagelijkse taken doe. Ik vraag ook op tijd raad aan mijn kinesist!"

Sport en dieet

"Toen mijn dokter de diagnose van artrose stelde, heeft hij mij uitgelegd dat mijn overgewicht een van de oorzaken zou kunnen zijn. Het vroegtijdig verslijten van het kraakbeen in mijn heupen en knieën veroorzaakte de pijn. Hij heeft mij dan ook aangeraden een dieet te volgen om de druk op mijn gewrichten te verminderen. Ik ben ook een cursus aquagym gaan volgen. Met deze zachte gymmethode kan ik mijn gewrichten bewegen zonder ze teveel te belasten. En dat vind ik uitstekend!"
**inter**

Een betere levensstijl

"Naast mijn dieet en mijn cursus aquagym heb ik ook beslist sommige gewoonten te veranderen. Vanaf nu wandel ik elke dag een half uur en dat in elk seizoen. Dat is een andere, en eigenlijk wel plezierige manier om in conditie te blijven en mijn gewrichten te laten bewegen zonder ze te forceren."